คำถามนี้ตอบยากจริง ๆ ดิฉันเจอคนถามบ่อยมากเลยค่ะเรื่องนี้

ที่จริง โดยตัวของมันเองสองคำนี้ มันต่างกันโดยส้ิ้นเชิง แต่เป็นเพราะเราเอามาใช้ปะปนปนเปกัน โดยเฉพาะชอบเอาโปรแกรมมาใช้ในบริบทหลักสูตร แต่ไม่เห็นมีใครเอาคำว่าหลักสูตร ไปใช้ระรานโปรแกรมเลย จนบางสถานะ มันเลยกลายเป็นคำเดียวกัน และอาศัยความคุ้นชิน กับรูปลักษณ์ทางภาษามากกว่า ว่ากรณีแบบนี้ มักใช้โปรแกรม กรณีแบบนี้ใช้หลักสูตร มันยุ่งตรงนี้แหละค่ะ มนุษย์

ด้วยศัพท์ทางการ เวลาพูดหลักสูตร มันจะมีโครงสร้าง เมื่อไรมีคำว่า โครงสร้าง แปลว่า ข้างในมีหลายองค์ประกอบ อย่างโครงสร้างบ้าน โครงสร้างอาคาร ก็มีส่วนประกอบหลายส่วน หลักสูตรก็มีโครงสร้างหลักสูตร คือจะมีการจัดวางกลุ่มวิชาต่าง ๆ ในแต่ละกลุ่ม ก็จะมีรายการวิชาต่าง ๆ ที่เป็นไปตามลักษณะของกลุ่มวิชานั้น ๆ ในรายวิชาก็จะมีคำอธิบายรายวิชา มีกำหนดเวลาเรียน เป็นลำดับชั้น สุดท้ายได้ใบแสดงว่าจบหลักสูตรแล้ว ถ้าดำเนินการเป็นไปตามที่กำหนด จะเป็น ประกาศนียบัตร ปริญญา อะไรก็แล้วแต่

แต่โปรแกรมมันเป็นการจัดวางชุด หรือกลุ่มกิจกรรมหนึ่ง ๆ เช่น โปรแกรมคอมพิวเตอร์ โปรแกรมหนึ่ง ๆ ก็มีระบบของมันโดยเฉพาะ โปรแกรมฝึกอบรม ก็ว่าไปเป็นเรื่อง ๆ มีเรียนอะไร ทำอะไรบ้าง หรือโปรแกรมการเรียน ก็จะมีข้อมูลบอกว่า เรียนอะไร และข้อมูลอื่น ๆ กิจกรรมอื่น ๆ ว่าทำอะไรบ้าง ข้อมูลของโปรแกรม กับข้อมูล ของหลักสูตร จึงไม่เหมือนกัน

มันยุ่งตรงที่ ในกรณีเอาโปรแกรมมาใช้ปะปนกับหลักสูตร จะมีความหมายกว่างกว่าคำว่าหลักสูตร เช่น Master Program in Science หรือ Master Degree Program in Science ในนี้ก็จะมีโครงสร้างหลักสูตรอยู่ด้วย แต่มีข้อมูล แสดงกิจกรรมอื่น ๆ อีกด้วย แต่เวลาพูดภาษาไทย ก็ใช้ว่า หลักสูตรปริญญาโทสาขาวิชาวิทยาศาสตร์ ไม่นิยมเรียกว่า โปรแกรมปริญญาโท..... แต่มีการใช้ว่า โปรแกรมภาคพิเศษ ไม่เรียกหลักสูตรภาคพิเศษ อีกแหละ

กรณีแบบนี้แหละค่ะ ที่ดิฉัน จึงว่า โปรแกรมกับ หลักสูตร มันเลยใช้ปะปนกัน  ด้วยความคุ้นชินทางภาษา ว่าคุ้นที่จะใช้คำว่า โปรแกรม ในกรณีนี้ แต่ในอีกกรณี ก็คุ้นที่จะใช้ว่า หลักสูตร มันเป็นซะแบบนี้ แหละค่ะ อิ อิ

หลักสูตร กับโปรแกรม ตามนิยามปกตินั้นมีความต่างกัน แต่หากนำมาใช้ในบริบทของการจัดการศึกษาจะมีความเหมือนกันในแง่ของการใช้ภาษาไม่ทราบสิ่งที่ผมเข้าใจถูกต้องไหมครับ.  เรียนสอบถามเพิ่มเติมครับ program กับ course มีความต่างกันไหมครับ. เช่น ap program กับ ap course  ได้ลองอ่านหลักสูตรที่เป็น ib program จะมีโครงการเรียนล่วงหน้า ap program อยู่ ในนั้นจะมีวิชาให้ลงเรียนหลายวิชา นักเรียนจำเป็นต้องลงเรียนครบทุกวิชาไหมครับ บางแห่งมีวัดสอบเทียบด้วย ผมไม่มีความรู้ทางด้านการศึกษามาก แต่สนใจทางด้านนี้ ขอคำแนะนำจากท่านด้วยครับ